Ostatnia modyfikacja dnia 22 grudnia, 2023
Odziedziczalność (z ang. heritability) to ważny parametr wykorzystywany w doskonaleniu zwierząt do określania podłoża genetycznego cech ilościowych. Może być różnie definiowana w zależności od kontekstu w jakim jest wykorzystywana.
Ogólna definicja odziedziczalności określa stopień w jakim wartość cechy rodziców jest przekazywana do potomstwa. Z tego względu określa siłę związku między użytkowością osobnika a jego wartością hodowlaną.
Przykładowo, jeśli widzimy racice u krowy to związek ich budowy z wartością hodowlaną dla tej cechy jest zaledwie na poziomie 9%. Inaczej jest z wysokością w krzyżu – odziedziczalność 54% – gdzie ten związek jest bardzo silny. Większość istotnych pod względem ekonomicznym cech ma średnią lub niską odziedziczalność. Z tego względu sama użytkowość osobnika nie wystarcza, by ocenić jego wartość pod kątem selekcji, gdyż w niewielkim stopniu determinuje ona wartość jego genów.
Miarą odziedziczalności jest współczynnik odziedziczalności będący stosunkiem zmienności genetycznej do fenotypowej, stąd jej zakres wartości mieści się między 0 a 1.
h2 = σG2 / σP2
Teoretycznie odziedziczalność może mieć maksymalnie wartość 100% – w takim przypadku środowisko nie ma żadnego wpływu na interesującą nas cechę i jest ona w całości determinowana przez geny zwierzęcia. Ponieważ jednak wiemy, że dla interesujących nas cech jest inaczej, warto znać ich odziedziczalność.
Rozróżnia się pojęcie odziedziczalności w węższym sensie i szerszym sensie, przy czym to pierwsze ma dominujące znaczenie w praktyce. Określanie wartości współczynnika odziedziczalności danej cechy określonej populacji odbywa się w drodze szacowania komponentów wariancji.
© Tomasz Strabel